ประวัติ จิ้งจอก Kitsune สู่การเป็น Pop cuture

ประวัติ จิ้งจอก Kitsune

ประวัติ จิ้งจอก Kitsune ในยุคปัจจุบัน ไม่ได้เป็นเพียงโยไกจากตำนาน ภูตโยไก ญี่ปุ่น แต่จิ้งจอกตัวนี้ยังกลายเป็นสัญลักษณ์ของ ความลึกลับ เวทมนตร์ และพลังเหนือธรรมชาติ ในสื่อบันเทิงของญี่ปุ่น ตั้งแต่อนิเมะ เกม ไปจนถึงภาพยนตร์ ซึ่งสะท้อนถึงความเชื่อและวัฒนธรรมที่ยังคงมีอิทธิพลมาจนถึงปัจจุบัน

ประวัติความเป็นมาของ จิ้งจอก Kitsune

คิทสึเนะ เป็นจิ้งจอกในตำนานญี่ปุ่นที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน โดยมีรากฐานมาจากความเชื่อในศาสนาชินโตและนิทานพื้นบ้านโบราณ จิ้งจอกถูกมองว่าเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์และมีสติปัญญาสูง ซึ่งสามารถแปลงร่างเป็นมนุษย์ได้ ความเชื่อนี้ได้รับอิทธิพลจากจีน โดยมีความเจ้าเล่ห์ และความสามารถที่หลากหลาย

  • ค่อย ๆ พัฒนาเป็นตำนานของญี่ปุ่นในยุคเฮอัน (ค.ศ. 794–1185) คิทสึเนะถูกแบ่งออกเป็นสองประเภทหลัก ได้แก่ “เซนโกะคิทสึเนะ” (善狐, Zenko) ซึ่งเป็นจิ้งจอกศักดิ์สิทธิ์ของเทพอินาริ ทำหน้าที่เป็นผู้ส่งสารของเทพเจ้า และ “โยโกะคิทสึเนะ” (妖狐, Yako) ซึ่งเป็นจิ้งจอกปีศาจที่มีพลังเวทมนตร์ สามารถหลอกล่อมนุษย์หรือนำโชคร้ายมาให้
  • ในยุคกลางของญี่ปุ่น คิทสึเนะถูกกล่าวถึงในวรรณกรรม บทกวี และตำนานพื้นบ้าน เช่น เรื่องเล่าของ ทามาโมะ-โนะ-มาเอะ (Tamamo-no-Mae) จิ้งจอกเก้าหางที่แฝงตัวเป็นหญิงงามเพื่อล่อลวงจักรพรรดิ และนิทานของคิทสึเนะที่แต่งงานกับมนุษย์ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงบทบาทของพวกมันในฐานะสิ่งมีชีวิตที่มีทั้งความเมตตาและความลึกลับ

ที่มา: Kitsune [1]

ตำนานในแบบผู้พิทักษ์ และผู้หลอกลวง

คิทสึเนะในตำนานญี่ปุ่นมีสองด้านที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน คือ ผู้พิทักษ์ (Zenko) และ ผู้หลอกลวง (Yako) ซึ่งแต่ละด้านมีบทบาทที่สะท้อนถึงมุมมองของชาวญี่ปุ่นที่มีต่อจิ้งจอกในยุคสมัยต่าง ๆ

คิทสึเนะในฐานะผู้พิทักษ์

  • เซนโกะคิทสึเนะ เป็นจิ้งจอกศักดิ์สิทธิ์ที่รับใช้เทพอินาริ เทพเจ้าแห่งความอุดมสมบูรณ์ เกษตรกรรม และข้าว พวกมันมักจะถูกมองว่าเป็นผู้ส่งสารของเทพเจ้าที่นำความโชคดี ความมั่งคั่ง และการปกป้องมาสู่ผู้ศรัทธา ตามตำนานเล่าว่าหากบ้านใดมีคิทสึเนะของอินาริอยู่ จะทำให้คนในบ้านนั้นโชคดีและมีความมั่งคั่ง
  • มักจะมีขนสีขาวหรือสีทอง
  • ปรากฏตัวในศาลเจ้าอินาริทั่วญี่ปุ่น
  • สามารถมอบโชคลาภและความมั่งคั่งให้แก่ผู้ศรัทธา
  • ใช้พลังเวทมนตร์เพื่อช่วยเหลือมนุษย์ที่มีจิตใจดี

คิทสึเนะในฐานะผู้หลอกลวง

  • โยโกะคิทสึเนะ หรือที่เรียกว่า “จิ้งจอกปีศาจ” เป็นคิทสึเนะที่ไม่ได้รับใช้เทพเจ้า และมักเกี่ยวข้องกับเรื่องเล่าเกี่ยวกับการแปลงร่างเป็นมนุษย์เพื่อล่อลวงหรือกลั่นแกล้งคน พวกมันสามารถเข้าสิงมนุษย์ ทำให้เกิดอาการคลุ้มคลั่ง หรือใช้เวทมนตร์เพื่อขโมยอาหารและเงินทอง
  • ชอบเล่นตลก หลอกล่อมนุษย์ หรือทำให้เกิดความสับสน
  • สามารถแปลงร่างเป็นหญิงงามเพื่อล่อลวงชายหนุ่ม
  • บางครั้งใช้พลังเวทมนตร์เพื่อควบคุมความคิดของมนุษย์
  • มีเรื่องเล่าเกี่ยวกับคิทสึเนะที่เข้าสิงมนุษย์จนต้องทำพิธีไล่วิญญาณ

ที่มา: Kitsune: The Enigmatic Fox of Japanese Folklore [2]

คิทสึเนะในนิทานพื้นบ้าน หรือเรื่องเล่าต่างๆ 

คิทสึเนะเป็นหนึ่งในโยไกที่ปรากฏบ่อยในนิทานพื้นบ้านของญี่ปุ่น ซึ่งเรื่องราวมักสะท้อนถึงความสามารถเหนือธรรมชาติของพวกมัน เช่น การแปลงร่างเป็นมนุษย์ เวทมนตร์ และความสัมพันธ์กับเทพอินาริ ด้านล่างนี้คือตำนานและเรื่องเล่าที่โด่งดังเกี่ยวกับภูตสุนัขจิ้งจอกนี้

ทามาโมะ-โนะ-มาเอะ 

  • หนึ่งในตำนานที่โด่งดังที่สุดของคิทสึเนะเล่าถึง ทามาโมะ-โนะ-มาเอะ คิทสึเนะเก้าหางที่ปลอมตัวเป็นหญิงสาวงามผู้เฉลียวฉลาดและกลายเป็นสนมของจักรพรรดิญี่ปุ่นในสมัยเฮอัน (794-1185)
  • เธอมีความงามไร้ที่ติและสติปัญญาเป็นเลิศ ทำให้จักรพรรดิหลงใหลจนถึงจุดที่พระองค์เริ่มประชวรอย่างลึกลับ นักพรตโอนเมียวจิ (นักเวทญี่ปุ่น) ได้ทำพิธีตรวจสอบและพบว่าแท้จริงแล้วเธอคือโยโกะคิทสึเนะที่พยายามใช้พลังทำร้ายจักรพรรดิ เธอถูกสังหาร และร่างของเธอกลายเป็นหินต้องสาปที่เรียกว่า “เซ็ชโชเซกิ”

คิทสึเนะโยเมอิริ

  • ขบวนแต่งงานของคิทสึเนะ ซึ่งเป็นตำนานพื้นบ้านที่บอกว่าในคืนที่ฝนตกปรอย ๆ พร้อมแสงแดด (ที่เรียกว่า “ฝนจิ้งจอก” หรือ Kitsune no Yomeiri Ame จะมีขบวนแต่งงานลึกลับของคิทสึเนะปรากฏขึ้น คนที่เผลอไปเห็นอาจพบว่าตัวเองถูกหลอกลวงหรือหลงเข้าไปในโลกของพวกมัน

คิทสึเนะบิ

  • เป็นเรื่องเล่าที่เกี่ยวข้องกับคิทสึเนะที่สามารถสร้างลูกไฟลอยได้ เชื่อกันว่าคิทสึเนะใช้ไฟเหล่านี้เพื่อชี้นำหรือหลอกหลอนมนุษย์ ไฟจิ้งจอกมักถูกพบในบริเวณป่าหรือสุสาน โดยผู้ที่เดินทางกลางคืนอาจเห็นแสงลึกลับลอยอยู่ หากเดินตามไป อาจหลงเข้าไปในมิติของโยไกและไม่สามารถกลับมาได้

ที่มา: Tails Of Kitsune: The Many Faces of Niigata’s Mysterious Fox [3]

พลัง และการปรากฏตัวของโยไกตัวนี้

สำหรับ คิทสึเนะ เท่าที่สังเกตเห็นเป็นโยไกจิ้งจอกในตำนานญี่ปุ่นที่มีพลังวิเศษและสติปัญญาสูง สามารถแปลงร่างและใช้เวทมนตร์ได้ ในหลายเรื่องเล่า คิทสึเนะมีทั้งบทบาทเป็นผู้พิทักษ์และเป็นผู้หลอกลวง 

  • แปลงร่าง พลังที่โด่งดังที่สุดของคิทสึเนะคือ “ฮังกะ” (Henka) หรือการแปลงร่าง เชื่อกันว่าคิทสึเนะที่มีอายุมากพอ (อย่างน้อย 100 ปี) จะสามารถแปลงร่างเป็นมนุษย์ได้ ส่วนใหญ่มักแปลงเป็น หญิงสาวงาม หรือ ชายชรานักปราชญ์
  • พลังจิต (Seishin Shihai) คิทสึเนะสามารถควบคุมจิตใจของมนุษย์ ทำให้คนตกอยู่ในภวังค์หรือหลอกให้เห็นภาพลวงตา อย่างคิทสึเนะที่สามารถเข้าไปในฝันของมนุษย์และสื่อสารผ่านความฝัน หรือตำนานเล่าว่าคิทสึเนะสามารถทำให้มนุษย์เสียสติได้โดยการเข้าครอบงำจิตใจ
  • ทำนายอนาคต (Yochi) คิทสึเนะบางตัวสามารถมองเห็นอนาคตหรือให้คำทำนายได้ ตัวอย่างตำนาน เช่น คิทสึเนะในตำนานของ อาเบะ โนะ เซย์เมย์ เชื่อกันว่าทำให้เขามีพลังในการทำนายเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่น

เข้าไปดูความสามารถและรายละเอียดอื่นๆ ได้ที่กระทู้ของเว็บ quora

เทศกาล Kitsune Night Festival ขบวนแต่งงานจิ้งจอก

ขบวนแต่งงานจิ้งจอก เป็นหนึ่งในตำนานพื้นบ้านญี่ปุ่นที่ถูกนำมาเป็นแรงบันดาลใจให้กับเทศกาลท้องถิ่นหลายแห่ง โดยเฉพาะ Kitsune Night Festival ซึ่งจัดขึ้นทุกปีในช่วงปลายปีที่เมือง Shimo-Suwa และ Niigata นี่เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมญี่ปุ่นที่สะท้อนถึงความเชื่อเรื่องโยไกและความลี้ลับ และยังเป็นงานที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้สัมผัสประสบการณ์ความเป็นญี่ปุ่นโบราณ

  • คิทสึเนะเป็นโยไกเพียงชนิดเดียวในตำนานพื้นบ้านญี่ปุ่นที่สามารถตกหลุมรักและแต่งงานกับมนุษย์ได้ เรื่องราวความรักเหล่านี้มักนำไปสู่ปรากฏการณ์ที่เรียกว่า “คิทสึเนะ โนะ โยะเมอิริ” หรือ “ขบวนแห่แต่งงานของจิ้งจอก” ซึ่งเป็นภาพที่พบเห็นได้บ่อยในนิทานพื้นบ้านญี่ปุ่น
  • ขบวนแห่นี้ถูกถ่ายทอดผ่านภาพวาดและตำนานมากมาย โดยมักจะบรรยายถึงเหล่าคิทสึเนะที่เดินเรียงรายท่ามกลางแสงไฟโคมลึกลับ ราวกับว่าพวกมันกำลังก้าวเข้าสู่ชีวิตสมรสอย่างมีความสุข แม้จะเป็นช่วงเวลาแห่งความปีติยินดีสำหรับเหล่าโยไก แต่การปรากฏตัวของงานแต่งงานจิ้งจอกกลับส่งผลต่อโลกมนุษย์เช่นกัน [3]

ตำนานงานแต่งงานของจิ้งจอก คิทสึเนะ

คิทสึเนะ ไม่ได้เป็นเพียงโยไกจากตำนานญี่ปุ่น แต่ยังกลายเป็น สัญลักษณ์สำคัญในวัฒนธรรมป๊อป ที่ปรากฏใน อนิเมะ มังงะ เกม และภาพยนตร์ มากมาย โดยมีทั้งในรูปแบบของผู้พิทักษ์แห่งศาลเจ้าอินาริ และจิ้งจอกเจ้าเล่ห์ที่มีพลังลี้ลับ

Naruto คุรามะ (Kurama)

  • สัตว์หาง” (Tailed Beasts) ที่มีพลังมหาศาล
  • ได้แรงหนึ่งใน “บันดาลใจจากตำนาน เก้าหาง (Kyubi)
  • เปลี่ยนจากปีศาจสู่พันธมิตรของพระเอก

Inuyasha ชิปโปะ (Shippou) 

  • คิทสึเนะเด็กที่สามารถใช้พลังเวทมนตร์ได้
  • มีบทบาทเป็นตัวละครน่ารัก คอยช่วยเหลือกลุ่มพระเอก

The Rising of the Shield Hero แร็คคูนสาวราพทาเลีย (Raphtalia)

  • มีลักษณะคล้ายจิ้งจอกสาว และได้รับอิทธิพลจากตำนานคิทสึเนะ
  • เป็นผู้ติดตามพระเอกที่มีพลังและความจงรักภักดี

Gintama โอคามุระ อิซาโอะ (Okamura Isao)

  • คาแรคเตอร์ของตำรวจที่มีรูปลักษณ์คล้ายคิทสึเนะ
  • ใช้พลังแห่งการหลอกลวงและมีบุคลิกเจ้าเล่ห์

สรุป ประวัติ จิ้งจอก Kitsune ที่อยู่คู่ญี่ปุ่นมาเนิ่นนาน

ประวัติ จิ้งจอก Kitsune

คิทสึเนะ เป็นจิ้งจอกในตำนานญี่ปุ่นที่มีบทบาทสำคัญทั้งในความเชื่อทางศาสนาและนิทานพื้นบ้านมาอย่างยาวนาน โดยถูกมองว่าเป็นทั้งผู้พิทักษ์ วิญญาณศักดิ์สิทธิ์ และโยไกที่เปี่ยมด้วยเวทมนตร์ เชื่อกันว่าคิทสึเนะสามารถแปลงร่างเป็นมนุษย์ หลอกล่อ หรือแม้แต่ใช้ชีวิตร่วมกับผู้คน บางเรื่องเล่ากล่าวว่ามันเป็นผู้รับใช้ของเทพอินาริ เทพแห่งความอุดมสมบูรณ์ด้วย

โยไกตัวนี้มีในสื่อหนัง และการ์ตูนเรื่องไหนบ้าง ?

คิทสึเนะปรากฏในสื่อบันเทิงหลายเรื่อง ทั้งในภาพยนตร์และอนิเมะที่ได้รับความนิยม เช่น ใน Naruto ที่มีปีศาจจิ้งจอกเก้าหาง “คุรามะ” เป็นพลังสถิตของตัวเอก หรือใน Nura: Rise of the Yokai Clan ที่มีโยไกจิ้งจอกอันทรงพลัง นอกจากนี้ยังมี Pom Poko อนิเมะของสตูดิโอจิบลิ ที่เล่าถึงแทนุกิและคิทสึเนะที่สามารถแปลงร่างเป็นมนุษย์ได้

มีโยไกที่คล้ายกับตัวนี้หรือไม่ ?

โยไกที่คล้ายกับคิทสึเนะคือ ทานูกิ (Tanuki) ซึ่งเป็นแรคคูนญี่ปุ่นหรือสุนัขแรคคูน ที่มีความสามารถในการแปลงร่างและเล่นกลหลอกลวงเหมือนคิทสึเนะ แต่ต่างจากคิทสึเนะที่มักมีพลังเหนือธรรมชาติและสัมพันธ์กับความโชคดีและความรัก ทานูกิจะเน้นเรื่องความขี้เล่นและความโชคดีในลักษณะขบขัน

Facebook
Twitter
Telegram
LinkedIn
ข้อมูลผู้เขียน

แหล่งอ้างอิง